Di tích lịch sử Nà Tu thuộc xã Cẩm Giàng, huyện Bạch Thông, nằm cạnh quốc lộ 3, cách thị xã Bắc Kạn 9km về phía bắc. Đây là nơi đóng quân của phân đội thanh niên xung phong 312 làm nhiệm vụ bảo vệ cầu Nà Cù và đoạn đường Nà Cù - Phủ Thông.
Tháng 6/1950, Trung ương Đảng quyết định mở chiến dịch Biên giới nhằm tiêu diệt một bộ phận quan trọng sinh lực địch, mở rộng căn cứ địa Việt Bắc và tạo đà đưa cuộc kháng chiến đi lên. Đường số 3 Hà Nội - Cao Bằng có chiều dài 231km, đi qua Phủ Lỗ (Sóc Sơn), Thái Nguyên, Bắc Kạn, Nguyên Bình - không những trở thành con đường chiến lược của ta trên chiến trường mà còn là tuyến giao thông huyết mạch của chiến trường toàn quốc. Nhận thấy vai trò quan trọng của con đường này đối với ta, thực dân Pháp đã tập trung đánh phá ác liệt một số khu vực trọng điểm hòng cắt đứt tuyến vận tải chiến lược này.
Ngày 15/7/1950, theo chỉ thị của Chủ tịch Hồ Chí Minh, đội TNXP đầu tiên thuộc Trung ương Đoàn Thanh niên cứu quốc Việt Nam gồm 225 đội viên do đồng chí Vương Bích Vượng làm đội trưởng đã được thành lập tại Núi Hồng, xã Yên Lãng, huyện Đại Từ, tỉnh Thái Nguyên.
Tháng 3/1951, do yêu cầu thực tiễn của lịch sử, đội TNXP phát triển đến 3.000 người gồm 09 Liên phân đội, trong đó có Liên phân đội TNXP 312 được thành lập tại tỉnh Vĩnh Phúc. Sau khi được thành lập, liên phân đội 312 nhận chỉ thị của Trung ương tiến về Bắc Kạn phối hợp sửa chữa đảm bảo giao thông tuyến quốc lộ 3 - là một tuyến giao thông quan trọng của chiến dịch.
Ngày 19/3/1951, Chủ tịch Hồ Chí Minh đi kinh lý vùng biên giới để kiểm tra việc sửa chữa cầu đường từ Thái Nguyên đi Cao Bằng, thăm lực lượng TNXP mở đường, một số đơn vị vận tải và kho hàng dọc tuyến.
Ngày 28/3/1951, tại khu rừng Nà Tu, Bác Hồ đã ghé thăm đơn vị TNXP 312 đang làm nhiệm vụ bảo vệ cầu Nà Cù. Sau lời hỏi thăm ân cần, Bác động viên toàn thể cán bộ và đội viên TNXP phải có kế hoạch làm việc, khắc phục khó khăn, đoàn kết và tổ chức tốt công tác thi đua để nhanh chóng hoàn thành nhiệm vụ. Đặc biệt, Bác đã dành tặng tất cả cán bộ, đội viên Liên phân đội TNXP 312 bốn câu thơ:
“Không có việc gì khó
Chỉ sợ lòng không bền
Đào núi và lấp biển
Quyết chí ắt làm nên”
Buổi gặp mặt thân mật giữa Bác Hồ với TNXP 312 diễn ra chỉ hơn một giờ đồng hồ, nhưng lời dạy của Bác đã đọng lại sâu sắc trong lòng mỗi cán bộ đội viên; được các cán bộ, chiến sĩ, đội viên TNXP ghi nhớ và học thuộc trở thành phương châm hành động trong những năm tháng kháng chiến chống thực dân Pháp và đế quốc Mỹ xâm lược, đồng hành cùng thanh niên Việt Nam xuyên suốt những chặng đường xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Bài thơ của Bác được ví như “một chìa khóa vàng trang bị cho tuổi trẻ một sức mạnh thần kỳ để vượt qua mọi khó khăn, thử thách”… Bốn câu thơ của Bác Hồ tặng TNXP đã được đồng chí Dương Thiết Sơn (lúc ấy là Bí thư Tỉnh ủy Bắc Kạn) chuyển cho Trung ương Đoàn và được nhạc sĩ Hoàng Hà phổ nhạc thành bài hát “Thanh niên làm theo lời Bác”. Tại Đại hội Đoàn toàn quốc lần thứ VI (tháng 10-1992), bài hát của nhạc sĩ Hoàng Hòa được Đại hội chọn làm bài ca chính thức của Đoàn. Với ý nghĩa đặc biệt đó, ngày 18/3/1996 Bộ Văn hóa Thông tin (nay là Bộ VH-TT&DL) đã quyết định công nhận và xếp hạng Di tích Nà Tu (thuộc xã Cẩm Giàng, huyện Bạch Thông, tỉnh Bắc Kạn) là Di tích lịch sử cấp Quốc gia./.
