Bắc Kạn thuộc vùng Đông Bắc, là tỉnh giàu tiềm năng du lịch bởi sự phong phú của tài nguyên, khoáng sản và nền văn hoá đậm đà bản sắc dân tộc miền núi.
Tại đây có vô số các danh lam thắng cảnh tuyệt đẹp được hình thành từ thiên nhiên như hang động, hồ nước ngọt, rừng nguyên sinh,…các di tích lịch sử lâu đời gắn liền với nhiều sự kiện lịch sử. Song hành cùng với các tiềm năng đó là các món ăn có truyền thống lâu đời; khi đi trải nghiệm nền văn hóa, tham quan vẻ đẹp tự nhiên nơi đây khiến du khách không thể nào bỏ lỡ.
1. Lạp sườn hun khói
Lạp sườn hun khói hay còn được gọi là lạp xưởng là món ăn có từ lâu đời của người dân Bắc Kạn. Lạp xưởng được làm từ thịt nạc và thịt mỡ lợn xay nhuyễn ướp với rượu trắng, nước gừng và đường rồi nhồi vào ruột lợn khô để chín bằng cách lên men tự nhiên. Ướp như vậy khiến cho lạp xưởng sẽ có mùi thơm rất đặc trưng, để được lâu mà không bị hỏng.
Điểm độc đáo của lạp xưởng đặc sản Bắc Kạn là được tẩm ướp bằng gừng đá, một loại gừng chỉ mọc trên núi đá của người dân tộc nên có mùi rất thơm, rất đặc biệt.
2. Khâu nhục
Khâu nhục là món ăn đặc sản Bắc Kạn nhưng có nguồn gốc từ Trung Quốc. Cái tên “khâu nhục” xuất phát bởi phiên âm tiếng Hoa: “Khâu” có nghĩa là “hấp đến mềm rục”, còn “nhục” có nghĩa là “thịt”, do đó nếu dịch đúng có thể hiểu là “thịt được hấp rục” hay hấp đến chín nhừ.
Nguyên liệu chính để làm gồm thịt lợn ba chỉ, khoai môn, nấm hương, mộc nhĩ, trứng, đỗ xanh, thịt băm hoặc thịt xay và gia vị đầy đủ. Thịt ba chỉ ngon, luộc sơ qua, dùng tăm tre chọc bì thật kĩ, tẩm ướp gia vị rồi đem quay, vừa quay vừa quết mật ong cho vàng bì. Khoai môn phải là loại khoai được trồng tại Bắc Kạn, xắt và rán vàng. Nhân được làm bằng thịt mỡ, nấm hương, mộc nhĩ, trứng, đỗ xanh… đã xào chín. Sau đó xếp xen kẽ 1 miếng thịt đến 1 miếng khoai vào tô to rắc nhân đã chuẩn bị lên trên đặt vào nồi hấp cách thủy 4 - 5 tiếng là có thể thưởng thức được. Khi ăn sẽ úp phần bát khâu nhục này ra đĩa sẽ tạo thành giống như mỏm đồi là hình ảnh thân quen của vùng phía Bắc.
3. Cá nướng ven hồ, Hồ Ba Bể
Nguyên liệu của món đặc sản này chính là loại cá nhỏ sống trong lòng hồ Ba Bể, người dân nơi đây thường gọi "cá mương". Cá được chọn để nướng chỉ nhỉnh hơn ngón tay, bên ngoài trông giống cá bống hoặc cá lẹp ở miền xuôi.Được ngư dân quăng chài, cất vó mỗi ngày nên cá rất tươi ngon, thịt cá lại rất thơm và chắc, mang vị ngọt đậm tự nhiên. Tuy nhiên số lượng không nhiều, chủ yếu phục vụ cho nhu cầu tại chỗ.
Ngoài phơi nắng, người dân Pác Ngòi còn tẩm ướp gia vị tiêu rừng, ớt, nghệ, muối… vừa đủ để da cá trở nên cứng cáp trước khi được nướng trên than hồng. Cá nướng chấm cùng nước mắm ớt, tương ớt hoặc muối trộn mắc khén, đúng chuẩn hương vị núi rừng, trở thành món ăn được yêu thích của nhiều thực khách trên mọi miền tổ quốc.
Tác giả: Phan Hoàng Anh – Quản lý Du lịch và Di sản
